Trong kỳ thi Đại học Trung Quốc năm 2019, đề thi văn của tỉnh Giang Tô, Trung Quốc là: Dựa theo triết lý: “Mỗi vật đều có một tính, nước thì nhạt, muối thì mặn. Nước thêm nước vẫn là nước, muối thêm muối vẫn là muối. Chua ngọt cay nhạt mặn, năm vị điều hoà, cùng tồn tại hòa trộn tạo ra trăm ngàn vị khác. Vật đã thế, sự việc cũng thế, con người càng thế”; Hãy chọn góc độ, tự nghĩ đề bài, viết bài văn trên 800 chữ, không hạn chế thể văn (trừ thơ).

Dưới đây là nội dung bài văn của thí sinh đã đạt điểm tuyệt đối có tựa đề: “Củ cải nấu lên vẫn là củ cải, củ cải nướng thịt thì đã khác“. Tựa đề bài văn giống như viết về ẩm thực, song chắc để diễn đạt quan niệm “Trong “Khác” có “Giống”; trong “Giống” có “Khác”, tiền đề cho Triết lý “VÀ” của thế kỷ 21, tức Bình đẳng, Hòa hợp, Sáng tạo. Phần đánh dấu đậm trong bài là sự lưu ý của người giới thiệu.

Những điều nêu trên chỉ là một trong muôn việc giúp Lãnh đạo và Giới Tinh hoa Việt Nam thấy rõ hơn Hội nhập chính là Hội nhập về Triết lý, Thể chế và Văn hóa, trong đó trước hết là Triết lý, cũng như về một Trung Quốc và Thế giới đang chuyển đổi Triết lý rất nhanh từ “HOẶC” sang “VÀ”. Từ đây, thấy rõ hơn trách nhiệm của Giới tinh hoa Tầng lớp tri thức Việt Nam, đặc biệt với các Think Tank là sớm Sáng tạo Triết lý mới, trách nhiệm của Giới tinh hoa Tầng lớp Chính thể là sớm Định hình Triết lý mới, để Việt Nam sớm thoát khỏi lạc hậu và Hội nhập cùng Thế giới.

Tom là một cậu bé chăn cừu, cậu có một đàn cừu thuần màu trắng như một đám mây cực lớn. Chính vì thế Tom cực kì ghét con cừu đen duy nhất trong đàn, cậu luôn hăm he làm thịt nó. Vào một ngày mùa đông nọ, trời đổ tuyết lớn, đàn cừu màu trắng lẫn trong nền tuyết làm Tom không cách nào tìm được. Cuối cùng nhờ con cừu đen duy nhất đó mà Tom tìm về được đàn cừu của mình. Từ đây Tom hiểu được một đạo lý, thuần tuý cố nhiên rất đẹp, thế nhưng cộng sinh Hài hòa lại càng tốt hơn.

Ảnh: Bầy cừu trên tuyết trắng (Nguồn: Internet).

Trên thực tế, mỗi vật đều có tính chất khác nhau, có vẻ đẹp khác nhau. Hổ dễ nổi nóng, khỉ hấp tấp, cừu hiền lành, động vật đã vậy, thực vật lại càng thú vị hơn, trên đời này không bao giờ có hai chiếc lá giống hệt nhau, cả những thứ cùng loại cũng không phải nhất thành bất biến huống chi là những vật khác nhau hoàn toàn.

Vật đã thế, con người càng thế… Tả Truyền từng viết, tư tưởng con người không ai giống ai, mỗi người một vẻ. Mà tư tưởng thế nào hoàn toàn phụ thuộc vào tính cách của người đó. Nếu muốn tôn trọng cái gọi là tư tưởng đó thì cần học cách khoan dung, đừng bao giờ vọng tưởng thống nhất tư tưởng, bởi nó là điều phi lý. Nhưng vấn đề là đã không cách nào thống nhất tư tưởng, vậy phải chung sống thế nào?

Có hai cách, một là tập hợp những người cùng chung chí hướng, những người cùng chung sở thích tập hợp với nhau, hình thành nên một quần thể có quan niệm chung. Nhưng tiếc là chuyện này khó có, như củ cải nấu lên vẫn là củ cải, củ cải nướng thịt thì đã khác, làm sao có tư tưởng nào giống tư tưởng nào hoàn toàn.

Song sự tham gia của nhiều tư tưởng giống mà khác nhau sẽ phá vỡ sự cân bằng mà sản sinh ra biến hoá. Cát rơi vào miệng trai, thành trân châu quý giá, bụi trong hơi nước hoà thành mưa. Chính vì thế có một câu nói rất đúng rằng: “Người với người khác nhau, chưa chắc là chuyện xấu, chim diều không cần phải biến thành quạ mới có thể chung sống hoà bình.”

Nói cách khác là mỗi người một vẻ, tức là hoà hợp. Từ bản thể triết học mà nói, hoà hợp là quy luật vận hành của vạn vật. Lão Tử nói: “Vạn vật đều có âm có dương, cân bằng âm dương chính là hoà hợp”.

Từ góc độ triết học mà nói, Hòa hợp là cảnh giới cuối cùng mà con người theo đuổi. Lễ ký viết: “Những kẻ biết hoà hợp mới là kẻ làm chủ và đạt được cái đạo của thiên hạ”. Hoà hợp tạo ra sự xây dựng, sản sinh, thuận tiện, thành công và thịnh vượng.

Từ góc độ phương pháp luận triết học thì Hòa hợp là quy tắc làm người cơ bản. Luận ngữ viết: “Quân tử hoà hợp nhưng cũng khác nhau”. Chỉ khi thuận theo quy tắc hoà hợp để diễn sinh phát triển thì mới có thể tồn tại lâu dài.