Hoa Kỳ hiện là nước có nhiều Think Tank nhất thế giới. Ước tính trong số khoảng 6.000 tổ chức Think Tank trên toàn thế giới thì có tới 2.500 tổ chức của Hoa Kỳ, riêng thủ đô Washington có trên 800 tổ chức Think Tank. Có những tổ chức Think Tank đã được thành lập hơn 100 năm và có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hoạch định các chính sách phát triển quốc gia của Hoa Kỳ, ví dụ như Viện Brookings, Viện Carnegie vì Hòa bình quốc tế, Trung tâm CSIS, Trung tâm Pew Research…

Cụ thể như Viện Brookings được thành lập năm 1916 tại Hoa Kỳ, là tổ chức tư nhân đầu tiên chuyên nghiên cứu, phân tích các chính sách của chính phủ. Ý tưởng về việc thành lập Liên hợp quốc hay Kế hoạch Marshall tái thiết châu Âu sau chiến tranh thế giới thứ hai đều do Viện này đề xướng. Ngân sách trung bình hàng năm của Viện Brookings có thể lên tới 100 triệu USD. Phần lớn các kết quả nghiên cứu của Viện Brookings được coi là khách quan, trung lập, ôn hòa, không thiên lệch về phía Đảng Cộng hòa hay Đảng Dân chủ, không lệ thuộc vào một nhóm lợi ích nào, do đó, được giới truyền thông Hoa Kỳ và thế giới tin cậy và sử dụng nhiều.

Ảnh: Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Think Tank The Heritage Foundation.

Về cơ cấu tổ chức, mỗi Think Tank tại Hoa Kỳ, ngoài hội đồng thành lập, thường được tổ chức thành các mảng hoạt động như sau: Bộ phận quản lý, điều hành; bộ phận chuyên gia, cán bộ nghiên cứu; bộ phận truyền thông, quan hệ công chúng. Trong đó, bộ phận chuyên gia, cán bộ nghiên cứu có vai trò quan trọng nhất. Cụ thể, mỗi một tổ chức Think Tank thường gồm khoảng 60 chuyên gia nghiên cứu trên toàn cầu và khoảng hơn 20 chuyên gia làm việc chuyên trách, phân chia theo từng nhóm chủ đề và lĩnh vực nghiên cứu.

Nhiệm vụ chính của các chuyên gia và nhóm nghiên cứu là theo dõi và cập nhật tin tức, từ đó lựa chọn và xác đị̣nh các vấn đề để tiến hành nghiên cứu, xây dựng các báo cáo chất lượng nhằm tác động đến chính sách. Sự chuyên nghiệp và uy tín của các tổ chức Think Tank tại Hoa Kỳ nhìn chung được xây dựng từ 4 yếu tố chính sau: 1) Nguồn tài chính dồi dào và đa dạng; 2) Đội ngũ chuyên gia chuyên nghiệp, đa ngành; 3) Kết quả nghiên cứu chất lượng; 4) Hoạt động hiệu quả và quan hệ chặt chẽ với chính giới.

Thông thường các Think Tank lớn đều được cho là có khả năng tác động ảnh hưởng đến chính sách của chính quyền. Ví dụ, Viện Brookings được chính quyền của Tổng thống Bill Clinton rất tín nhiệm, còn chính quyền của Tổng thống Barack Obama được giới quan sát cho là thường xuyên tham khảo và sử dụng kết quả nghiên cứu của CSIS.

Để đưa các kết quả nghiên cứu vào chính sách, các Think Tank tại Hoa Kỳ thường xuyên tổ chức các tọa đàm, hội thảo nhằm công bố kết quả nghiên cứu; các buổi thông tin chia sẻ chính sách mà đối tượng là các nhà hoạch đị̣nh chính sách như các nghị̣ sĩ, thành viên nội các; đồng thời sử dụng các phương tiện truyền thông cung cấp thông tin cho toàn xã hội; xây dựng báo cáo ngắn gọn, tập trung vào đề xuất, kiến nghị gửi tới các nhà hoạch định chính sách.

Trong năm 2018, Chương trình Think Tanks và xã hội dân sự của Đại học Pennsylvania đã đánh giá The Heritage Foundation là Think Tank có tác động lớn nhất đến các chính sách công. Chỉ số xếp hạng của Think Tank được xây dựng thường niên thông qua cuộc khảo sát với sự tham gia của hơn 7.500 học giả, các nhà tài trợ, nhà hoạch định chính sách và các chuyên gia để xếp hạng hơn 6.600 Think Tank.

Được thành lập từ năm 1973, The Heritage Foundation đã và đang thúc đẩy những chính sách công trên nguyên tắc doanh nghiệp tự do, hạn chế sự can thiệp của chính phủ, tự do cá nhân, đề cao giá trị truyền thống của nước Mỹ và củng cố quốc phòng vững chắc. Trong 40 năm xây dựng, tổ chức này đã cho thấy những lợi ích đáng kể đóng góp cho chương trình nghị sự bảo thủ.

Với hơn 100 chuyên gia, The Heritage Foundation chuyên giải quyết những vấn đề chính sách phức tạp bằng những giải pháp đơn giản và hiệu quả mang tính bảo thủ. Họ tuyên truyền những giải pháp đến 10 triệu người dân nước Mỹ thông qua website The Daily Signal và mạng xã hội của mình.

Những chuyên gia của tổ chức này cũng xuất hiện trên truyền hình và phát thanh liên tục mỗi tuần, phát hành hàng trăm báo cáo về nghiên cứu chính sách và tổ chức rất nhiều hội nghị với sự tham gia của các nhà lãnh đạo cơ sở, công chức địa phương và nhà nước hàng năm. Dưới đây là một số đề xuất chính sách điển hình của The Heritage Foundation đã được chấp thuận và thực thi bởi chính quyền Tổng thống Trump như sau:

Rút khỏi Hiệp định Paris về Khí hậu

Trong tháng 8/2017, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ cắt đứt khoản tài trợ và tư cách thành viên của mình trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. “Ước tính việc tuân thủ Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu có thể ngốn khoảng 2,5 tỷ USD trong vòng 10 năm”, Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Harrisburg trong lễ kỷ niệm ngày nhậm chức thứ 100 của mình.

Giới hạn các khu danh thắng quốc gia

Đề xuất giới hạn và giảm diện tích các khu danh thắng quốc gia của Heritage đã được ông chủ Nhà Trắng thông qua. Cụ thể, Trump đã ký hai lệnh thu hẹp diện tích các khu di tích Bears Ears và Grand-Escalante. Bears Ears nằm ở phía đông nam Utah, được cựu Tổng thống Barack Obama chỉ định vào năm 2016, sẽ bị cắt hơn 80% diện tích. Trong khi đó, Grand-Escalante, do cựu Tổng thống Bill Clinton chỉ định năm 1996, sẽ bị cắt còn khoảng một nửa.

Khôi phục lại chính sách Mexico City

Sắc lệnh này nghiêm cấm việc hỗ trợ thuế cho các tổ chức quốc tế liên quan đến nạo phá thai và chấm dứt tài trợ cho Quỹ Dân số Liên hợp quốc. Vào ngày 23/01/2017, trong hành động đầu tiên của mình để phản đối việc phá thai, ông Trump đã ký một sắc lệnh khôi phục lại Chính sách Mexico City.

Chính sách này là một điểm nóng chính trị trong cuộc tranh luận phá thai, với chính quyền của đảng Cộng hòa áp dụng nó và chính quyền đảng Dân chủ hủy bỏ: được ban hành bởi Tổng thống Ronald Reagan năm 1984, hủy bỏ bởi Tổng thống của đảng Dân chủ Bill Clinton vào tháng 01 năm 1993, tái thiết lập vào tháng 01 năm 2001 khi Tổng thống đảng Cộng hòa George W. Bush nhậm chức, bãi bỏ vào ngày 23 tháng 01 năm 2009, ba ngày sau khi Tổng thống đảng Dân chủ Barack Obama nhậm chức. Chính sách này tái thiết lập ngày 23/01/2017, khi Tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump lên nắm quyền.

Tăng chi tiêu quân sự

Dự thảo ngân sách của ông Trump huy động thêm 54 tỷ USD cho chi tiêu quân sự nhằm nâng cao năng lực, khả năng và sự sẵn sàng tác chiến của lực lượng vũ trang Hoa Kỳ.

Cải cách chương trình Hỗ trợ tạm thời cho các gia đình nghèo

Chương trình cải cách thuế được thông qua là một “chiến thắng lịch sử dành cho người dân Mỹ”, một “món quà Giáng sinh tuyệt vời cho những người Mỹ chăm chỉ”, Tổng thống Trump vui mừng. Nội dung chính của cải cách gồm giảm thuế cho các doanh nghiệp và người giàu, sửa đổi cách tính thuế với các công ty đa quốc gia, giảm thuế cho chủ sở hữu các doanh nghiệp “truyền từ đời này sang đời khác”.

Tổng thống Trump tuyên bố, gói đề xuất mới sẽ mang lại nhiều lợi ích cho tầng lớp trung lưu, hỗ trợ người lao động và kiến tạo việc làm.

Cho phép khai thác tài nguyên thiên nhiên

Ông Trump đã tiến hành khai thác ngoài khơi và trên đất liền. Bên cạnh đó ông còn ký sắc lệnh số 13783 chỉ thị cho Bộ trưởng Bộ Nội vụ Ryan Zinke thúc đẩy phát triển nguồn năng lượng sạch và an toàn, đồng thời giải quyết các vấn đề về năng lượng đã cản trở phát triển kinh tế.

Cải cách bộ máy chính phủ

Tổng thống Trump chỉ thị cho từng thành viên trong nội các chính phủ của mình phải chuẩn bị các đề án chi tiết về kế hoạch tinh giản bộ máy hoạt động mà vẫn đảm bảo vận hành hiệu quả và thu thuế một cách phù hợp.

 Rút khỏi UNESCO

Trong tháng 10/2017, ông Trump tuyên bố Mỹ sẽ chấm dứt tư cách thành viên của mình trong Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) – một hành động được Tổ chức The Heritage Foundation tán thành từ rất nhiều năm qua. Heritage là Think Tank duy nhất đề xuất việc Mỹ rút khỏi UNESCO.

Dù các đề xuất mà The Heritage Foundation đưa ra với chính quyền Tổng thống Trump là tích cực hay tiêu cực, những ảnh hưởng của tổ chức này đến các chính sách công của Mỹ là không thể phủ nhận. Từ đó có thể thấy các Think Tank đang đóng một vai trò rất quan trọng trong định hướng xu thế phát triển của toàn thế giới và giúp hoàn thành các mục tiêu vĩ mô thông qua những nghiên cứu, phân tích mang tính chuyên môn cao.